Proverbi e detti

Abbrilu chiuovi chiuovi, maggiu una e bona, giugnu la seconda e tuttu ru bbenu abbonna

Abbrilu faci nasci lu fioru e maggiu si piglia l'onoru

Abbrilu: ogni stizza nu varrilu

A casa ri puvuriellu nun manga nu tuozzu ri panu

A casa ri sunaturi nun manganu sunatu

A cavallu stangu Ddiu manna moscu

Acchiappa cchiù nu vuciardu ca nu zuoppu

Aciunu, aciunu, si faci la maciuna

Acqua e fuocu, libbera nos domini

Acqua passata nun maciuna cchiù mulinu

A chi faci bbenu, li sputi mmocca; a chi faci malu, lu puorti ngarrozza

A chi nun piaci ru bbuonu, lu pozza stunà nu truonu

A chi tanda e a chi mica

A chiangi lu muortu so' lagrumu persu

A fioru ri maggiu, spinu cu tuttu l'annu

A furbaru l'aucielli s'accocchianu

Aiutati ca Ddiu t'aiuta

A la Cannulora è megli vurè l'ursu ca lu solu

A la caruta ri Melfi tutti frabbucaturi

A la fina ri l'opra si loda lu mastu

A la iuta ri la nevu cumbarunu ru stronnulu

A la vicchiaia ru cavuzu rossu

A lavà la capu a lu ciucciu si perdu tiembu, acqua e saponu

A lu malu ngiciatoru ogni pilu li 'ndoppa

A lu malu zappatoru ogni zappa li pesa

A lu puvuriellu li cari la casa, a lu riccu li moru la miglieru

A lu viecchiu li panni a lu giovunu l'anni

A luci ri cannela, né femmuna né tela

Amicu chi vuoi bbenu a l’atu amicu: nun ti mangià quand’hai e nun dì quannu sai, venu lu juornu chi ti sartà nimicu e li segreti tui caccia foru

Ammu fattu trenda, facimu puru trindunu

Amoru, amoru nasci e nun moru

A mundagna cu lu cappiellu, piglia la via ri lu mbrellu

Andò allamba scamba e andò trona chiovu

Andò arrivi mbizzi lu palu

Andò mangianu cingu, ngi ni mangianu puru sei

Andò ng'è lu fumu nun ngi stannu moscu

Andò ngi mitti l'acu ngi mitti la capu

Andò sputa nu populu ngi nasci na fundana

Andò tanda galli cantanu nun faci mai juornu

Andò tenu l'uocchi, tenu ru manu

Anuma sì e anuma  è a creru

A ogni partita nu pagliaru, a ogni paiesu na cummara

A parlà e nun essu ndisu, è megli a ghi a zappà e nun essu paatu

Appena chi trasi: panu e casu, roppu trasutu:  panu purutu

Arburu carlutu: accetta accetta

Arcu ri matina, acqua a lavina

Aria netta, nun avè paura ri tronula

Arraccqua a la matina l'uortu, si vù fottu a lu vicinu lu iuornu roppu

A Sand’Anduonu, ogni gallina torna a l’uovu

A Sanda Catarina nevu a lavina

A Sanda Luciella o acqua o nivicella

A Sandu Martinu ogni mustu è fattu a bbinu

Aspetta, ciucciu miu, ca venu maggiu e ngrassi

A tavula la 'nnoglia, chi la volu si la taglia

A tutti nu mustieru, a chi no carrabbinieru

A tuttu Ddiu pruveru ma no a ru nuostu

Attacca lu ciucciu andò volu lu patronu

Austu è capuviernu

Austu: leva ru granu e mitti lu mustu

Bbinirica, bbiniricamu cchiù picca simu megli iamu

Bella è la zita cu n’uocchi cicatu

Bbona và si bbona venu

Bbona èi, ma troppu salita la capu ri nnu scinziatu

Bbuonu èi, ma troppu salu tenu ngapu lu saputu

Broru e panzaneddra fannu ru facci rossu e beddru

Camba e fa cambà

Cammisa chi nun accosta,  piglia e strazzala

Canda culu quannu si sulu,  ca quannu si accumbagnatu riesti sbrugugnatu

Canda e canda e la nnammurata è sorda

Canda e canda e nun mi giova a niendi

Cannulora, stata indu e viernu foru; rissu la vecchia: taci, viernu è anzì chi faci; ruspunnivu lu ciucciu: viernu a Nuscu è affinu  a lu rustucciu

Capu chi nun parla è chiamata cucozza

Carnu chi cresci tenu la tarandula, carni chi cala nun sputa mangu cchiù nderra

Caru cumbaru ca sò di Nuscu, ru pignatu ru sacci fà;  li rinari mi r'abbuscu, caru cumbaru ca sò di Nuscu

Caruta ri riendi, mortu ri pariendi

Casa mia iatu miu

Casa nova: chi nun porta nun ndrova

Cavallu ri carrozza, bona giuvindù e mala vicchiaia

Cavallu ri ciendi patruni si moru ri fama

Cchiù scuru ri la mezzanottu nun po’ munì

Che rici? Ru sardu si mangianu r'alici!

Chi a dannu nun ripara 'ngi para lu funnu

Chi a Nuscu tenu mendu,  moru povuru e puzzendu

Chi a tiembu si pruveru a ora mangia

Chi addummanna nun sbaglia

Chi allecca si mena e arriva andò volu

Chi bbenu ti volu, appriessu ti venu

Chi bellu volu parè, guai e penu àdda patì

Chi camina ririttu camba afflittu, lu stumbariellu camba bunariellu

Chi capisci patisci e chi patisci capisci

Chi cchiù avu cchiù bbolu

Chi chiangi e chi riri

Chi chiangi fottu a chi riri

Chi chiangi nun moru

Chi chiangi sembu, moru; chi riri camba ciend'anni

Chi chiangi ti faci, benu ti volu

Chi cummanna fà leggi

Chi cummanna nun n'zi n'fonnu quannu chiovu

Chi è cundendu è curnutu

Chi è fessa, si staci a la casa

Chi è liendu a mangià è liendu puru a fatià

Chi faci li cundi senza l'ostu faci li cundi cu la mortu

Chi faci na mortu sanda,  nun faci jastumà né lu coru né la panza

Chi faci 'na vota, faci sembu

Chi fatia mangia, chi nun fatia mangia e bevu

Chi fatìa spetta premiu

Chi fila secca, chi cucina allecca

Chi guarda 'nderra nun beru la via

Chi ha cambatu, chi ha liettu e chi ha bunnutu potu rì bucìu ca è crurutu

Chi lassa la via vecchia cu la nova, sapu che lassa ma nun sapu che trova

Chi malu faci, malu penza

Chi malu fa malu aspetta

Chi maneia pisi e vulanza, 'mbaravisu nun ‘ngi trasi

Chi mangia a ddui vuccuni s'affoca

Chi mangia e nun bevu mai saziu si veru

Chi mangia ra sulu s'affoca

Chi monna abbonna

Chi moru cu li fungi, cchiù fessa chi lu chiangi

Chi nasci fioru nun moru spina

Chi nasci quadru nun po’ murì tunnu

Chi ni tenu ciendi r' alloca e chi ni tenu unu l' affoca

Chi nu lu cunzuma nun nzi l'accatta lu cauzonu nuovu

Chi nun accatta e nun bennu nun 'nghiana e nun scennu

Chi nun frabbuca e nun marita,  li guai ri la vita nun ru sapu mica

Chi nun guarda ru picciulu, nun guarda mangu ru gruossu

Chi nun nza nun greru

Chi nun si mandenu, cari

Chi nun prumettu e nun dà, nun trova figlia ra marità

Chi nun sendu apri la vocca, chi si la cosu apri lu culu

Chi nun tenu forza, arma 'ngegnu

Chi nun tenu guai e si ru va truvannu viatu a Ddiu chi ngi ru manna

Chi parti com' a nu razzu arriva sembu com'a nu cazzu

Chi passa e nun saluta ogni passu na caruta

Chi prima vaci a lu mulinu maciuna

Chi prumettu e nun rà nun trova figlia ra mmarità

Chi ri spuranza camba rispiratu moru

Chi rici li cazzi sua a la chiazza: chi si ni riri e chi si ni strazza

Chi riri chiangi e chi chiangi nun riri

Chi riri oi chiangi crai, oi a me e rimani a tte

Chi rombu paga e chi guasta acconza

Chi rusponnu è stutu

Chi sapu filà,  fila puru cu lu vettu

Chi sarruca ru granu ri jnnaru enghi lu farunaru; chi sarruca ri marzu enghi ru tazzu; chi sarruca r' abbrilu enghi nu varrilu

Chi s'avanda ra sulu nun bali nu fasulu

Chi s'aza ri matina s'abbusca nù carlinu, chi s'aza a miezz' juornu s'abbusca nu  cuornu

Chi s'azzezza ngimm'a doi seggiu s'azzezza nderra

Chi semmuna cu l'assuttu, accogli tuttu

Chi semmuna rustucciu e mbrena femmuna vecchia, perdu la sumenda

Chi semmuna spinu nun adda ì scavuzu

Chi servu a signuri 'mbagliaru moru

Chi sfottu resta sfuttutu

Chi si aza prima a la matina,  si vestu

Chi si corca cu ru criaturu a la matina si trova cacatu

Chi si corca cu ru gaddrinu canda nziemi a lu gaddru

Chi si faci li cazzi sua camba ciend'anni

Chi si faci pecura, lu lupu si lu mangia

Chi si guarda li puorci sua nun è chiamatu purcaru

Chi si 'mbaccia resta 'mbacciatu

Chi si 'ndrica resta 'ndricatu

Chi si scorda ca tenu rui pieri e nun 'ngi camina, nun si scorda ca tenu na capu

Chi si scorda ri la mazza nun è zuoppu

Chi si sposa ind’a lu paesu sua, vevu ind’a lu cristallu; chi si sposa a lu paesu furastieru, vevu ind’a lu ciciunu

Chi sparti avu la megli parti

Chi sputa a li cristiani faci la mortu ri li cani; chi sputa a li piccirilli faci la mortu ri li grilli

Chi sputa a l'aria mmocca li torna

Chi staci bbuonu nun creru a nisciuni

Chi stureia trova, chi tratta 'mbara

Chi tardu arriva malu alloggia

Chi tenu facci si 'mmarita e chi no resta vecchia zita

Chi tenu la facci com'a lu culu tenu lu culu com'a la facci

Chi tenu lengua va in Sardegna

Chi tenu mala capu adda tunè buoni pieri; chi tenu mali pieri adda tunè  bbona capu

Chi tenu mamma chi nun chiangi

Chi tenu nasu tenu crianza

Chi ti la fa nna vota ti la fa sembu

Chi ti sapu,  t'arrobba

Chi ti sputa ‘mmocca nun ti volu malu

Chi ti volu bbenu cchiù ri na mamma, ri coru t’inganna

Chi trova bbuonu ricapitu vaci lu lunnurì e torna lu sabatu

Chi tuneva ru fuocu cambavu, chi tuneva ru panu murivu

Chi tuttu volu niendi avu

Chi va cu la via liscia trova lu riavulu chi piscia; chi va cu la via 'ndruppucosa  trova la Maronna chi cosu

Chi vaci a cacà e nun caca bbuonu, tre bbotu và e tre bbotu venu

Chi vaci a lu mulinu àdda 'nvonnu prima ru granu

Chi vaci a lu mulinu si sporca ri farina

Chi vaci cu lu zuoppu si 'mbara a zuppucà

Chi volu ru malu ri l'ati, ru sua è arretu a la porta

Chi volu tunè lu coru cundendu, queru chi bberu veru e queru chi sendu sendu

Chi volu và e chi nun bolu manna

Chiangi li muorti e futti a li vivi

Chiuri la vocca e apri lu culu

Cicci e ciuppuni stipa cu maggiu

Ciccu cu lu suonnu purdivu la pizza

Cielu russu terra 'nfossa

Ciendi cappotti accirunu nu ciucciu

Ciendi picca fannu assai

Ciendi rucati ri raggia nun levanu tre calli ri riebbiti

Cittu e parla

Ciucciu malu carusatu, ottu iuorni è apparatu

Ciucciu manzu, tutti lu mondanu

Ciucciu ri galandomu 'ncasa ri villanu moru

Com'è l'auciellu si faci lu niru

Comu catarineia accussì nataleia

Comu si camba accussì si moru

Corcati priestu e azati a matinu si vu fottu a lu vicinu

Coru ngannatoru anumu peccatoru

Costa cchiù lu cupierchiu ca la ciucculatera

Cu crai si stipa ru panu no la fatia

Cu la festa ri Sandu Martinu apri la vottu e prova lu vinu

Cu la rrobba ri l'ati nun t'arrucchisci

Cu li sordi ru panu sciputu arruvenda salitu

Cu lu rugnusu mangia e bivi ma nun ngi rormu

Cu n'aciunu ri salu, iamu a Lavianu

Cu na pertica nun facivi nu rucatu ri rannu

Cu na manu si rà, cu l'ata si piglia

Cuntadinu, scarpu grossu e ciuruviuellu finu

Cu Sanda Lucia lu friddu è cu la via

Cu schattamiendu ri marzu tuttu ru pecuru tengu a lu iazzu

Cu zuoppu nun cammunà, cu cacagliusu nun ngi candà

Cucina senza salu, crurenza senza panu, candina senza vinu, è nu bruttu ristinu

Curnutu e mazziatu puru

Curtu e malu cavatu

Ddiu ti ni scanza ra li signalati mei

Ddiu ti ni scanza ra na vascia caruta

Ddiu ti ni scanza ri lu solu ri marzu e di na femmina fuiuta e po’ turnata

Ddiu veru e pruveru

Dicembru abbabbuccatu, raccoltu assicuratu

Dicembru ti ru leva e giugnu ti ru dà

E' assutu miercurì miezz'a la sittimana

E' fattu com'a lu cavallu ri carrozza: bona giuvindù e mala vicchiaia

E' la ritta e è lu veru

E' megli a grattà ca a sendu pruritu

E' megli a j andò lu patutu ca andò lu saputu

E' megli ca mammata nun t'avessu ca lu solu ri marzu ti cucessu

E' megli nu turcu vivu ca nu preutu muortu

E' megli n’uovu oi ca na gallina crai

E mò venu Rosa ra l'acqua!

E' muortu lu figliulu e nun simu cchiù cumbari

Eruva moscia, tutti s'annettanu

Fa' malu e penza, fà benu e scorda

Fa comu t'è fattu ca nun è puccatu

Fa' fessa e cundendu

Faci cchiù la sacca ca lu saccu

Faci lu fessa cu nun j a la guerra

Faciti la limosina a Runatu ca la mortu l'ha 'ngannatu

Fai lu nurucu a lu fasulu

Fatìa comu si nun murissi mai, adora Ddiu comu si murissi crai

Femmuna barbuta sembu piaciuta

Femmuna corta e terra nghiana nun arrivi mai

Femmuna erta cu cogli ru ficu, femmuna vasci cu maritu

Femmunu senza figli: né cu panu né pu cunzigli

Fessa chi chiangi lu muortu accisu

Figli picciuli guai picciuli, figli gruossi guai gruossi

Figliu ri gatta angappa surici

Finita la musica nun s'abballa cchiù

Frati e soru so' curtielli e li pariendi so' sirpiendi

Fumaturi, iucaturi e ngappaucielli fannu li figli puvurielli

Furbaru è malirittu, marzu è cruru fin'a l'uossu

Furbaru: curtu e amaru

Futti ru ppanu a casuta e li iuorni a Ddiu

Gatta mia nun j a ru lardu

Gatta 'ngarnata a lu lucignu nun si cura ca si coci r'ogna

Gendu allegra Ddiu l'aiuta

Gendu ri foru cambana ri leuna, gendu ri voscu chiamala a jschi

Giugnu cirasuolu, lugliu mutugnulu

Giugnu fauci 'mbugnu

Giugnu, fuocu cu lu munnu

Guai a quera casa andò la gaddrina canda e lu gaddru taci

Guaiu fattu rimmeriu aspetta

Guardati ra chi ti sagli 'ngielu e accovati arretu a chi ti mena 'nderra

Guardati: ra na puttana nò,  ra na bizzoca sì

'I nun tuneva voglia ri mi marità ma mangu nisciuni s'è prisindatu

'I vengu ra lu muortu e tu rici ca è bbivu?

Indu a lu saccu 'nge à guardà 'nfunnu

Ivunu cu lu trainu e turnavunu a l'apperu

Jennuri, figli e nuputi: queru chi è fattu è tuttu purdutu

Jinnaru è fidelu: com'a la matina accussì a la sera

Jinnaru siccu,  massariu riccu

Jinnaru: miezzu roci e miezzu amaru

La bbona tutti la toccanu e nisciuni la piglia

La cambana vaci e benu

La capu è na sfoglia ri ciupoddra

La carrozza è ri chi la tira, lu voiu ri chi lu pongi e la pecura ri chi la mongi

La cera cunzuma e la purgissionu nun camina

La fama caccia lu lupu ra lu voscu

La fama faci mangià puru li pischuni

La fatìa ri ru festu né ti cavuza né ti vestu

La fatìa si chiama fata ma a me mi fetu

La fatìa si era bbona la facevanu puru li cani

La femmuna è com'a na cambana, si nun la tuculiei nun sona

La femmuna è com'a na castagna, bella ra foru e indu la magagna

La furia ri la sera stipala cu la matina

La gaddrina si spenna roppu morta

La gatta a la rispenza comu faci accussì la penza

La gatta cu j ri pressa feci li figli cicati

La gatta t'arrobba puru quannu t'alliscia

La lengua chi nun si movu schatta 'nguorpu

La lengua nun tenu l'uossu ma rombu lu suossu

La leuna bona si veru ra lu fumu

La luna ri Jinnaru è cchiù lucenda, lu solu ri Lugliu è cchiù cucendu

La mala crianza venu ra la troppu caniscenza

La mala sciorta la porta lu viendu

La mazza ri Sandu Nicola chi la porta quiru la prova

La mortu: chi guasta e chi acconza

La mortu è arretu a la porta

La mortu nun guarda 'nfacci a nisciuni

La panza è di pullecchia: cchiù ‘ngi mitti, cchiù si stunnecchia

La prima acqua r'Austu viernu è a Nuscu

La razza nun si perdu

La rrobba ri l'ati caccia la tua foru

La sapu longa chi tenu la lengua longa

La superbia ni veru ra la troppu caniscenza

La trippa è di pullecchia: cchiù ngi mitti cchiù si stunnecchia

La vecchia nun buleva murì ca s'aveva firnì ri mbarà

La vita è a manucu ri putaturu: oi 'ngulu a te e crai puru

La vocca è com'a na furnaci: cchiù ngi mitti e cchiù ngi ni vaci

La voiura tuttu ru bbiecchiu scoiura

L'accetta ri lu fessa nun sai quandu taglia

L'acqua fa ru bbenu e lu solu ru mandenu

L'acqua trovula vaci annanzi e quera chiara vaci appriessu

L'acqua vaci a la punnenza e l'ammoru andò è la spuranza

L'anni passanu, loru cresciunu, nui calamu e la mortu venu

L'anuma a Ddiu e la robba a chi tocca

L'ati fannu li fatti e Filumena porta la nommuna

Leuna ri capu, femmuna ri culu

Li ciucci sciarranu e li varrili 'ngi vannu cu  ssotta

Li fessa vattunu e li bbuoni abbuschanu

Li figli: è megli a cresci puorci, almenu t’alliecchi lu mussu

Li guai ri la pignata ru sapu la cucchiara

Li nnammmurati songu com'a li piatti: unu ni rumbi, ciendi n'accatti

Li pariendi so' com'a li stuvali: cchiù so' strindi e cchiù ti fannu malu

Li rinari ri l'ati si musuranu cu la pala

Li sfuttuti puru 'mbaravisu vannu

Li sordi arrucchisciunu lu puzzendu

Li sordi fannu vurè puru a li cicati

Li sordi ri lu carrucchiaru si ru fottu lu sciambagnonu

Li sordi si fannu o cu n'apritura ri cascia o cu n'apritura ri cosciu

Liettu strittu corcati mmiezzu

L'ommunu fa ru bbenu e la femmina ru mmandenu

L'omu chi sparagna quannu è bbiecchiu nun nzi lagna

L'omu moru ri fama lu canu no

L'omu si sposa quannu volu e la femmuna quannu trova

Lu canu attaccatu nun mozzuca

Lu canu mozzuca sembu lu strazzatu

Lu cavallu cauciatoru è cchiù queru c'avu, ca queru chi daci

Lu citrulu vaci sembu 'ngulu a l'urtulanu

Lu ciucciu cari 'ngimm'a la via bbona

Lu ciucciu porta la paglia e lu ciucciu si l'ammaglia

Lu craponu chiama curnutu lu voiu

Lu cuculu jesci e pasci, l’auciellu s’ammasona

Lu culu l'arrobba la cammisa

Lu cuoruvu vaci niuru cu li fatti ri l'ati

Lu fasulu nasci sulu

Lu fegatu 'nghiana e lu purmonu scennu

Lu fessa moru accisu

Lu gabbu cogli e la jastema no

Lu guaiu è ri chi tenu la nommuna

Lu liettu si chiama rota: si nun duormi t'arrupuosi

Lu lupu perdu lu pilu ma no lu viziu

Lu malu maritu lu puorti 'mbrazza, la malu miglieru la puorti nguollu

Lu mariuolu soccuta lu sbirru

Lu mierucu cura e l'eruva sana

Lu mierucu piatusu faci fà la chiaga vermicosa

Lu mutu lu capisci la mamma

Lu 'nduoppu faci l'omu mariuolu e la femmuna puttana

L’uocchi ri lu patronu 'ngrassa lu cavallu

Lu pacciu fui e la casa resta

Lu parendu è a quannu lu viri, lu vicinu è a ogni matinu

Lu Pataternu manna li vuscuotti a chi nun tenu riendi

Lu peggiu surdu è quiru chi nun bolu sendu

Lu peru è cchiù curtu ri la coscia

Lu pignataru mettu lu manucu andò volu

Lu puorcu cu fa bbenu moru accisu

Lu puorcu pulitu nun ngrassa mai

Lu puorcu si sonna sembu ru cerzu

Lu riavulu ru faci fà e lu riavulu ru fà truvà

Lu riccu quannu volu, lu povuru quannu potu

Lu ruttu porta lu sanu

Lu sanu nun creru a lu malatu

Lu saziu nun creru a lu riunu

Lu sfiziu ri lu ciucciu è la gramegna

Lu surdatu andò vaci faci capanna

Lu surdu cu annasulà e lu cicatu cu spià

Lu tirchiu perdu l'onza cu li rinari

Lu vinu bbuonu si vennu senza frasca

Lu vinu ra lu situ e la femmuna ra la casata

Lu vuciàrdu àdda tunè bbona mendu

Lu zappatoru nun vaci a zappà senza la zappa

L'uocchi ri lu patronu 'ngrassa lu cavallu

L'uossu viecchiu acconza la pignata

Ma comu sì curiusu:  n'uocchi apiertu e n'atu chiusu

Maggiu urtulanu: vinniti li vuoi e accattati ru granu

Maggiu: chi nun mangia tre bbotu arraggia

Malu a chi cari e cerca aiutu

Malu nun fà, paura nun avè

Manga sembu nu sordu cu fa na lira

Mangiannu mangiannu venu la fama

Marzu pacceia, abbrilu abbrileia

Marzu siccu: massariu riccu ri pecoru, no ri granu

Mazzu e panellu fannu li figli belli; panellu senza mazzu fannu li figli pacci

'Mbarati l'artu e mittila ra partu

'Mbresta panu a cchi tenu farina

Mè mè, vota lu bbroru ca s'abbrucia

Megli a grattà ca a sendu pruritu

Megli a murì ca a malu cambà

Megli a murì ca a patì

Megli arrussì ca mballirì

Megli curnutu ca malu sundutu

Megli nu figliu ca na malatia

Megli nu malu matinu ca nu malu vicinu

Megli sulu ca malu accumbagnatu

Mena panu a li cani anzì chi passi li casali

Mercandi e puorci si pesanu roppu muorti

Mi pari la scrofa ri Gistonu e la vacca ri Giancola

Mi rici a chi si figliu e ti ricu a chi rasummigli

Mittiti cu chi è megli ri te e falli ru spesu

Mò ca è muortu lu figliulu nun simu cchiù cumbari

Mò puru li pulici tienunu la tossa

Monaci, prieuti e cani sembu cu nu palu mmanu

Mussu ri canu, cora ri serpu e culu ri femmuna nun nfocanu mai

Nasu ri canu, carcagnu ri preutu e culu ri femmuna so' sembu iulati

Natalu cu lu solu e Pascha cu lu ciupponu

Natalu iulatu, addiu ru summunatu

'Ndramendi lu mierucu stureia,  lu malatu moru

'Nduppamiendu, giuvamiendu

Nevu ri marzu: cari la sera e a la matina si squaglia

'Nghiuriti ru scrofu ca aggi cacciatu li guerri

Niendi 'nfoca cchiù ri lu tuzzonu tua

Niendi si fa cu niendi

Nisciuna puvurtà è senza rufietti

Nisciuni nasci 'mbaratu

Na botta a lu chirchiu e n'ata a lu tumbagnu

Na facci sporca 'nghiacca ru pulitu

Na femmuna e na papara ruvutavunu nu paesu

Na mamma cresci ciendi figli, ciendi figli nun cresciunu na mamma

Na manu lava l'ata

Na manu nun si lava ra sola

Na vota ri nottu si rurmeva, mò si fatìa cchiù ri lu iuornu

Na vota si 'mbunnivu Cola

Na vota sola si camba

Nu canu si mangia l'uossu e si sendu fama, puru la carnu

Nu cicatu veru cu l'uocchi apierti

Nu filu nun 'nfaci na tela

Nu pilu ri cionna tira cchiù ri nu carru ri vuoi

Nu pacciu cu casa e nu fessa cu paiesu

Nu vuciardu fui menu ri nu zuoppu

Nun conda che sai, conda che fai

Nun dì quattu si nu lu tieni ind'a lu piattu

Nun è à scuprì la zella e lu zullusu

Nun fà a Natalu queru chi si faci a Pascha

Nun fà lu pirutu cchiù gruossu ri lu culu

Nun fà malu a li monaci ca San Frangiscu si ni paga

Nun 'ng'è peggiu ca avè tuortu

Nun 'ngreru a solu ri viernu e nuvulu ri stata e a femmuna fuiuta e po’ turnata

Nun ti firà a solu ri vurnata, a femmuna fuiuta e po’ turnata

Nun ti firà mangu ri la mugliera tua

Nun ti firà ri capu calatu

Nun ti mangià quand'hai e nun dì quandu sai

Nun sapu tunè tre ciciri 'mmocca

Nun  si bbuonu cu lu rre, nun si bbuonu mangu pu mme

Nun si bbuonu mangu cu j appriessu a la purgissionu

Nun tenu mangu l'uocchi cu chiangi

Nun vutà lu culu a cchi ti stennu la manu ca si no ti lu secca

Ogni carnu mangia, ogni fungu lassa

Ogni cosa a tiembu sua

Ogni leuna caccia ru fulìniu sua

Ogni preta aza muru

Ogni scarpa arruvenda scarponu

Ogni spica trova la fauci sua

Ogni uffiziu raci nu paru ri scarpu

Ognunu addà patì nu guaiu: o figli picciusi o vicini miriusi

Ognunu addà punzà a li cazzi sua

Ognunu s'adda chiangi li guai sua

Ognunu s'aiuta comu potu

Ognunu tenu li cazzi sua cu la capu

Ognunu tira l'acqua a lu mulinu sua

Oi sai che ti mangi, crai no

Omu 'nzuratu omu 'nguaiatu; omu sbarbatu omu scritiriatu

Omu senza casa, famiglia scumbagnata

Omu senza culoru: o fauzu o traritoru

Pasqua Pufania tuttu ru festu porta via. 

Passa l'Angiulu e rici "ammenn"

Passa lu groiu e ammunazza lu voiu

Pasta e ciciri: lambi e truoni

Pasta ri rustucciu e carnu ri puorcu, 'nfoca e mena 'nguorpu

Patru e patronu vuonnu sembu raggionu

Pazzeia cu li fandi ma lassa stà li Sandi

Pigliati lu iuornu bbuonu quannu venu, ca lu malamendu nun manga mai

Pili russi e cavalli stilliati: quannu nasciunu li tagli la capu

Pizzuli e basi nun fannu purtosa

Priestu patru,  ca ru pecuru passanu

Prima accumingi prima firnisci

Prima penza e po’ parla

Prim'acqua r'austu viernu a Nuscu

Prim'annu spusatu o malatu o carciratu

Pu canosci l'omu te ha mangià nnu saccu ri salu

Pu Sandu Simonu lu gaddru si faci caponu

Pulenda: prima t'abbotta e po’ t'allenda

Punendu porta la voiura a mendu

Purtanu ru salu a Saliernu

Puru li pulici tienunu la tossa

Puru lu preutu nun 'ngi 'ngogli a la preruca

Puru ru mura tienunu l'aurecchiu

Puru Sand'Amatu canosci ru ficu maturu

Puozzi murì cù scangiu

Puozzi fiurì andò mitti li pieri

Quand'anni tenu? Ra lu iuornu chi scangiavu 'nzin'a mò

Quand'è fessa l'omu: avu tuortu e bbolu raggionu

Quand'è luongu tand'è fessa

Quannu a innaru faci la nevu a furbaru ruormi

Quannu a nuvembru lu vinu nun è mustu ru castagnu so' lessu e arrustu

Quannu allamba scamba, quannu trona chiovu

Quannu arriva Sandu Climendu già viernu ha mistu lu rendu

Quannu chiami lu Signoru nun alluccà

Quannu chiovu mitti l'acqua a ru gaddrinu?

Quannu chiovu 'nderra chiava

Quannu criri ca la rota gira cu tte gira a la storta

Quannu Ddiu t'ha mistu 'ngoppa a su scalinu, llò e à stà

Quannu ddui si vuonnu, ciendi nun 'ngi puonnu

Quannu è festa è festa, spacca n'ata pummarola

Quannu hè passatu quarand'anni, sì e nun sì; quannu hè passatu cinguand'anni va ti ietta a maru cu tutti li panni

Quannu ind'a na casa 'ngi staci nu preutu, si mangia, si vevu e si rormu

Quannu jocca a innaru vai bbuonu cu lu granaru

Quannu jocca e tira viendu cacciatoru stattijindu

Quannu jocca finu finu faci friddu a ru signurinu; quannu jocca a pambanuni faci friddu a li guagliuni; quannu jocca a pambanellu faci friddu a ru guagliuttellu

Quannu la cavurara vollu, cala li maccaruni

Quannu la femmuna lu culu l'abballa si nun è puttana riavulu falla

Quannu la femmuna vota lu culu, la gatta s'allecca lu mussu

Quannu la gatta gira lu culu a ru fuocu,  jocca

Quannu la gatta nun ng'è li surici abballanu

Quannu la gatta nun pò arruvà a ru lardu rici ca è di rangiutu

Quannu la miseria trasi ra la porta, l'amoru essu ra la funesta

Quannu la panza tua è chiena, lu populu è saziu

Quannu l'omu è cacciatoru la femmuna è curnuta

Quannu lu ciucciu fatìa li cari la cora

Quannu lu culu puruteja lu mierucu si gratta la panza

Quannu lu culu tira viendu lu mierucu nun s'abbusca niendi

Quannu lu mariuolu nun t’arrobba, la casa ti ru 'ttorna

Quannu lu nuschesu ha dittu "inu"

Quannu lu picciulu parla, lu gruossu ha parlatu

Quannu l'uva è janga lu vinu nun essu niuru

Quannu mamma m'adda vatti tarandella nzin'a juornu

Quannu morunu li masti si sfonna la fursòla

Quannu 'ng'è la grassa lu puorcu nun 'ngrassa

Quannu 'ng'è ra mangià, mangia; quannu 'ng'è ra fatià, fatìa

Quannu na cosa la sannu a tre la sapu puru lu re e chi nun la caca oi  la caca crai

Quannu na sogra storci lu mussu, mittingi lu culu mmussu

Quannu nuommini lu riavulu essunu ru corna

Quannu ru fuocu furgeja, jocca

Quannu s'accocchia la mamma cu la figlia, la nora si n'adda fuì a la chiana   ri ciendi miglia

Quannu sciarranu ru guajassu, si scummoglianu ru matassu

Quannu si mangia 'ngi si piglia cu la mortu: statt'accortu!

Quannu si moru si firnisci ri patì

Quannu sì muortu, indu nun ti lassanu

Quannu sì 'ngimma, guarda abbasci

Quannu siendi na cambana e nun siendi puru l'ata, siendi la musica ma nun sai  che sona

Quannu sta bbuonu Roccu sta bbona tutta la Rocca

Quannu t'hannu purmissu lu purciellu fuj subbutu cu lu funiciellu

Quannu ti criri ca moru la pecura, moru l'aiunu

Quannu tuocchi la nevu si squaglia

Quannu unu esci pacciu è mmiezzu si nun è tuttu

Quannu venu lu iuornu bbuonu pigliatellu, ca lu malamendu nun manga mai

Quannu viri mangià azzeccati, quannu viri mazzatu fui

Quannu viri ru fuocu a ru casu ri l'ati, nun fa mangà l'acqua a casuta

Quannu viru ru fuocu a ru casu ri l'ati, fui cu l'acqua fresca a casuta

Quattu aprilandi juorni quaranda

Queru ca 'ngi ha ristinatu nun 'ngi manga

Queru ca 'ngi mitti, 'ngi truovi

Queru ca si fa si sapu

Queru chi rai, torna

Questa è la croci chi Ddiu m'ha datu: la zappa 'mmanu e la connula 'ngapu

Quiru ti cavuza e ti vestu

Quissu è nu ciucciu annistatu a bborpa

Ra chi nun tenu figli nun 'ngi ì né cu rrobba né cu cunzigli

R'Abbrilu: ogni stizza nu varrilu

Rammi rui sordi ri lupini

Riavulu com'aviva nasci: n'anga erta e n'ata vasci

Riavulu comu sì curiusu: n'uocchi apiertu e n'atu chiusu

Rimmi cu cchi vai e ti ricu quand'hai

Rinari ri l'ati, forza vacanda

Rissu lu pappuciu a la noci: "Rammi tiembu ca ti spurtosu

Rissu la pica: "Che mal'artu la fatica!" Ruspunnivu lu picazzu: "Si nun fatìj ti mangi stu cazzu!"

Rissu la vecchia: "Cittu! Viernu è a fi chi faci"; ruspunnivu lu ciucciu: "Viernu è finu a lu rustucciu!"

Robba ri mangiatoriu nun si porta a cunfussoriu

Roppu arsu Sanda Chiara, ru purti ri fierru

Rosa vaci a l'acqua e si ruposa

Ru bucìu songu com'a li zuoppi, si verunu a luongu

Ru chiacchiaru si ru porta lu viendu e li pischuni nu ru movu mangu lu Signoru

Ru corna ri li signuri sò ri fica, queru ri li zappaturi sò ri nuci

Ru corna ri ru baccu sò com'a la capu ri na femmuna: tostu, stortu e bacandu

Ru femmunu nun si corcano cu lu ciucciu ca si strazzanu ru lunzola

Ru iangu e ru russu venu ra lu mussu

Ru supierchiu rombu lu cupierchiu

Rui miezzi, accocchianu nu sanu

Rui paravisi nun si puonnu goru

Sacci candà ma nun sacci canzuni, bbuonu mi sannu li maccaruni

Saccu vacandu nun si mandenu 'mbalatu

San Giuseppu s'adda fa la barba

Sanda Lucia cu Natalu na ruzzina

Sanda Luciella o acqua o nivicella

Sanda Lucia e Natalu tririci juorni avu, si megli ru cundavi rurici ni truvavi

Sand'Amatu: castagna 'ngrata

Sand'Anduonu: màscharu e suonu

Sand'Anduonu: ogni gaddrina torna l'uovu

Sandi Simonu e Giura: la nevu cu ru mmura

Sandi Simonu e Giura: ogni carnu si magliuca

Sandu Vitu, arraggia!

Sandu Vitu è assutu prima ri Cristu

Scapula li vuoi e 'mbrestami la purtucara

Scarti frusciu e pigli primera

Sciacqua Rosa e bbivi Gnesu

Scopa la casa ca nun sai chi trasi e fa lu liettu ca nun sai chi aspietti

Scostati fursola ca mi tingi

S'è mistu la lima cu la raspa

Senza lu fessa nun riri lu bbuonu

Senza sordi nun si canda messa

Si cchiù brutta tu ca la famu

Si cumbini sembu guai, chiangi oi, crai e puscrai

Si è ri razza, torna a lu jazzu

Si furbaru l’avessu tutti, facessu julà ru bbinu int’a lu vottu

Si furbaru ru bbolu fa lu puorcu ri 'ngrassu fa ruvutà

Si furbaru si 'ngricca lu cappiellu' nguorpu a la vacca moru lu vitiellu

Si furbaru si smersa lu cappiellu moru la vacca e puru lu vitiellu

Si furbaru volu fà, a la zita fa 'mbuttulià

"Signoru mai peggiu" rissu quiru chi si ni jeva cu l'acqua n'abbasci

Si jeri bbuonu,  avivi fattu lu surdatu

Si ind'a lu mesu ri vindottu, cavuru è lu solu, roci la sera,  mandieniti angora lu cappottu ca nun è angora primavera

Si la femmuna volu filà, fila lu spruocculu

Si l'aucielli canuscessunu ru granu,  a la Puglia nun si mutessu

Si lu giovunu sapessu e lu viecchiu putessu ogni cosa si facessu

Si lu mariuolu nun t'arrobba la casa ti ru torna

Si lu mierucu t'acciri, t'avu uppulatu la vocca

Si marzu nun marzeia, giugnu nun 'nfusteia

Si nun ghischi nun ti resta mangu na sunata

Si nun 'ngi criri mò 'ngi criri appriessu

Si pozza truvà panu e no saluta

Si rici lu puccatu e no lu puccatoru

Si rispetta lu canu cu lu patronu

Si ru ddicu a tte, mi ru scordu j

Si sai che a rì, parli; si sai andò e a  ì, vai

Si sapu andò si nasci, nun si sapu andò si moru

Si sapu queru chi si volu

Si vù canosci lu fessa mittilu 'ngannulieru

Si vù 'nvità l’amici, carnu ri scrofa e leuna ri ficu

Si vuoi appuzzuntì mitti l'opra e nun 'ngi jì

Solu ri marzu: li vuoi a lu jazzu

Solu ri viernu e puttanu ri Saliernu

Sott'a la nevu panu, sott'a l'acqua fama

Sparti rucchezza e arruvenda puvurtà

Staci cù ddui pieri ind'a na scarpa

Stipati lu piru cu quannu siendi seta

Sulu lu curnutu nu ru sapu

Suonnu tira suonnu

Tanda votu vai a l'acqua a nzì chi rumbi la quartara

Tandu vaci la gatta a lu lucignu a nzì chi si coci r'ognu

Tandu vali n'acqua ri maggiu e r'abbrilu quandu vali nu carru cu ru bbutti r'oru e chi lu tira

Tanni parli tu quannu pescia la gaddrina

Tannu la mamma stà cundenda quannu la figlia chiangi e nu la sendu

Tannu sì chiamata Ronna Bella quannu tieni la ricotta a la fuscella

Tannu si chiangi ru bbenu quannu si perdu

Tannu t'adduoni che ti manga quannu nu ru ttieni

Tannu va bbuonu lu puvuriellu quannu si metu cu lu zucculiellu

Terra a spassu, nun paga patronu

Tira liendu nun bolu tirà e fiacconu si mena ‘nderra

Ti rannu nu irutu e ti pigli tutta la manu

Tiembu ri mustu, fa lu pirutu iustu e si lu sai fà,  lu pavimendu addà cutulià

Tratta cu chi è megli ri te e falli ru spesu

Tre bbotu l'omu esci pacciu: criaturu, cinguanda e bbiecchiu

Tre cosu nguaianu l'omu: la femmuna, lu iuocu e la candina (e l'anni chi passanu)

Tre cosu tienunu lu munnu: arcu tunnu, pundella tesa e femmuna stesa

Tre pretu tandu so', tre sacchi tandu so'

Tre so' li putiendi: lu Papa, lu rre e chi nun tenu niendi

Tre tuzzuni, attizza attizza,  nun riesciunu a coci na pizza

Tu ari o pasci li vuoi?

Tu sì sandu ind'a la ghiesia e riavulu ind'a la casa

Tuozzi l'uovu cu la preta

Tutti li Sandi nevu cu li cambi, cu li muorti nevu ind'a l'uorti

Tuttu si potu quannu si volu

Uocchi chi nun berunu coru chi nun disidera

Uommini ri sapatu e vuoi ri lunnurì

Uommini ri vinu ciendi a carlinu

Uommini senza figli nun ngi ì né cu ppanu né cu cunzigli

Vacca pasci e cambana sona

Vaci truvannu la vottu chiena e la miglieru mbriaca

Vali cchiù nu sfiziu ca ciendi rucati

Vali cchiù nu turcu vivu ca nu preutu muortu

Vatti lu fierru quannu è cavuru

Vavattennu mò,  jiappuca jiappuca, ca puru Sand'Amatu s'è scurdatu ri li puvurielli

Viat'a chi si cundenda

Vicinu a lu palu bbuonu 'ngi volu la vita bbona

Viendu ri luvandina: 'nghiuri leuna e farina

Viendu ri punendu porta la voiura a mendu

Viernu si nun è a ccapu è a ccora; la cora è cchiù mala a scurcià

Vinu russu sangu russu

Volu 'mbarà a mastu chiuovu ri fa lu spau

Votta la preta e accova la manu

Vrazzu 'nganna, peru a liettu

Vruocculi, figli e fogliu

Vruocculi, zuocculi e prurucaturi roppu Pascha nun 'ngondanu cchiù

Vuti a Sandi e purmessu a criaturu nun nfà

Zoppuca oi, zoppuca crai, zoppuca a nzì chi sgravi